PHIM LÀ NGUỒN SỐNG: Cảm nhận phim Oz - The Great and Powerful

Năm 1939, cũng dựa theo tiểu thuyết thiếu nhi The Wizard of Oz của nhà văn L. Frank Baum, Warner Bros cùng với đạo diễn Ian Fleming đã dựng lên tuyệt phẩm The Wizard of Oz, bộ phim ban đầu bị ghẻ lạnh từ khán giả và nhà phê bình vì nhiều lý do trong đó có việc kỷ nguyên của phim màu còn quá mới và chưa được khán giả chấp nhận. Nhưng qua thời gian, The Wizard of Oz đã tạo dựng lên một thương hiệu riêng, sự nổi tiếng còn vượt qua cả tiểu thuyết, những tầng ý nghĩa được bóc tách, Dorothy đã thành cô bé huyền thoại được phân tích mổ xẻ trong các trường điện ảnh danh tiếng trên thế giới, luôn được ưu ái đưa vào top những phim hay nhất mọi thời đại. Dựa vào hơi đó, Disney đã làm lại bộ phim theo phong cách của mình, với tên gọi Oz - The Great and Powerful được đạo diễn bởi Sam Raimi - một người chuyên sản xuất phim giải trí hút khách. Hiển nhiên, với tất cả những di sản để lại của The wizard of Oz, Oz của Disney đã gặt hái được những thành công nhất định và đã lên sẵn kế hoạch cho phần 2. Nhưng so với bản Oz của Warner Bros, Oz của Disney chỉ là hiệu hứng thành công nhất thời chứ không thể đạt được mức độ hâm mộ rộng rãi như bản phim năm 1939 đã làm được.

Oz 2013 kể về thời kì trược thời kì của cô bé Dorothy trong Oz 1939 30 năm, khi đó, vị vua của xứ Oz đã bị hại bởi mụ phù thủy độc ác Evanora (Rachel Weisz) cùng với người em còn ngây thơ trong trắng tin lời chị Theodora (Mila Kunis), 2 chị em mụ phù thủy ác sau đó đã chiếm lâu đài Emerald của xứ Oz buộc con gái vua Glinda (phù thủy tốt bụng - Michelle Williams) và thần dân xứ Oz phải rời bỏ vương quốc đến sống ở vùng khác. Trước khi chết vị vua cha đã tiên tri rằng sau này sẽ có một vị phù thủy tên là Oz đến từ bầu trời sẽ giúp đánh đuổi mụ phù thủy ác và trả lại vương quốc cho người dân của mình. Trong khi đó, tại vùng Kansas, Oz là một nhà ảo thuật đi theo gánh xiếc nhỏ với những chiêu trò vặt vãnh kiếm kế sinh nhai, do vài sự cố, anh vô tình ở trong một khinh khí cầu khi cơn bão lớn sắp đến, và cơn bão đã cuốn anh vào xứ Oz thần tiên nơi định mệnh đang đón đợi anh như một vị cứu tinh đến từ bầu trời.

Oz 2013 là một câu chuyện thần tiên đúng nghĩa với sự rực rỡ và màu sắc vô cùng sinh động, nếu ai xem phiên bản 3D chắc sẽ rất hứng thú kĩ thuật CGI vượt trội đã mang đến 1 xứ Oz tuyệt đẹp, đôi khi hơi quá đà nhưng ở mức độ chấp nhận được. Hài hước, thú vị, hành trình của Oz (James Flanco) từ một nhà ảo thuật ở một gánh xiếc rong vùng Kansas đến một Oz - Quyền năng và Vĩ đại như cách những dân cư ở đó tôn vinh là một hành trình đầy hài hước, hài hước của một cá tính nhỏ nhen, ích kỷ và nghèo khó. Bộ phim với tựa như vậy dễ dẫn người ta lầm tưởng rằng Oz là một phụ thủy đầy quyền phép đã quyên mất mình là ai và chỉ còn thực hiện được những màn ảo thuật rẻ tiền, và hành trình trong xứ Oz sẽ giúp anh tìm lại quyền năng của mình. Nhưng không, quyền năng của anh là ở kỹ năng biết áp dụng những kiến thức của vùng đất con người vào vùng đất "thần tiên", những kĩ thuật như chiếu phim, thuốc nổ, pháo hoa, đó chính là nguồn sức mạnh tiềm năng đầy ảo diệu mà Oz có thể sử dụng chứ không theo cách mà một phù thủy dùng đũa phép hay có những phép thuật siêu nhiên khác. Oz - vĩ đại ở đây chính là ở cách Oz đã nhận ra được bản thân mình, đã bỏ qua được sự ích kỉ chỉ lo vun vén cho bản thân để trở thành một người lãnh đạo có khả năng lấy lòng nhân tâm. Có lẽ cảnh phim ấn tượng nhất phim là cảnh Oz gắn lại đôi chân bị gẫy rời của cô bé búp bê bằng sứ do lũ quái vật của mụ phù thủy ác gây ra, cảnh phim này gợi lại cô bé ngồi xe lăn ở Kansas người mà tin tưởng vào khả năng và mong Oz giúp mình có thể đi được. Oz là một bộ phim khá thông minh khi tạo ra những hình ảnh liên tưởng, thay vì trả lời câu trả lời mà Oz 1939 bỏ ngỏ về nguyên do vì sao có phù thủy ở xứ Oz thì Sam Raimi đã chọn cánh mở đầu khiến ta có cảm giác như đây chỉ là một giấc mơ không có thực của Oz, người đã chết trong tâm bão khi mà trước đó anh đã nói với Annie (người tình cũ - là diễn viên diễn cùng vai phù thủy tốt Glinda) ở đầu phim rằng: "anh sẽ gặp em trong mơ". Vậy thực sự là sao, câu trả lời không có, mà lại khiến ta huyễn hoặc hơn khi Dorothy đến cùng một nơi, cùng địa điểm với Oz.

Nhưng khác với Oz 1039 là câu chuyện hoàn toàn mang hơi hướng thiếu nhi, với nhân vật chính là một cô bé ngỗ nghịch, hay hờn dỗi với những ý muốn của người lớn, để thể hiện điều đấy, Dorothy giận dỗi bỏ nhà ra đi rồi để chợt nhận ra nhà hay gia đình dù có như nào cũng là nơi an toàn nhất. Dorothy luôn luôn tìm cách trở về khi ở xứ Oz, điều đó giúp cho cô có sự dũng cảm, cộng thêm là tâm hồn của một đứa trẻ khiến cô luôn luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác như cách mà cô hiểu một người tốt cần phải làm. Oz thì khác, với việc dùng mọi mánh khóe để kiếm tiền (giỏi nịnh những cô gái trẻ dại để làm phụ diễn cho mình, chia rất ít tiền công cho người phụ diễn...), Oz chỉ là một gã nghèo, khi nhìn thấy đống châu báu của mụ phù thủy ác thì không kìm lai được việc thể hiện một cách đầy hoang tưởng về việc làm chủ kho báu. Và trong suốt quá trình nhận thức được vai trò mà người khác mong đợi ở mình, Oz đã chỉ thể hiện mình là một kẻ ích kỉ, khoe khoang, tự kiêu và luôn lừa dối để đạt được mục đích. Oz không còn là một bộ phim dành cho trẻ em với mong muốn về nhà nữa, mà là một bộ phim dành cho người lớn khi họ đối diện với cuộc sống kim tiền. Oz không chọn việc mình trở thành người tốt, anh bảo: "I don't want to be a good man. I want to be a great one" (Tôi không muốn trở thành người tốt, tôi muốn trở thành người vĩ đại cơ). Có lẽ đó cũng là ước mơ bình thường của một gã nghèo khổ, kiếm ăn chụp giật qua ngày ở một gánh xiếc nhỏ, chính vì lẽ đó, khi đạt được vinh quanh, anh đã chọn ở lại, thay vì về lại Kansas, nơi anh không có gia đình, không có ai mong đợi ở đó. Xứ Oz của 2013 không còn Người Thiếc không có tim, gã bù nhìn rơm không có não, và bác sư tử nhát gan những hình tượng đầy ẩn ý và nhiều tầng ý nghĩa đã mang lại cho Oz 1939 một sự say mê của người hâm mộ điện ảnh. Oz 2013 chỉ dừng lại ở mức độ giải trí và trên đó một chút mà không thực sự nổi bật. Oz 2013 đã thể hiện đúng một lối sống hời hợt và đầy ảo vọng của con người hơn là một cuộc sống hướng nội, khi một cô bé có một trái tim để yêu thương, có một bộ óc nơi thu nhận kiến thức về cuộc sống, và một sự dũng cảm để đối diện với cuộc đời, cô bé Dorothy không kêu gào được sống khi đi vào tâm bão, trái ngược với nhu cầu đòi sống khi chưa đạt được điều gì trong cuộc sống của Oz.

Suy cho cùng, câu chuyện của Oz dù là mơ hay là thật, việc anh chọn ở lại Oz hơn là quay về lại quê hương mình là một sự hợp logic của phim và cũng hợp logic của người lớn, khi người ta thấy mình đã đạt được mục đích là xã hội công nhận, thì người ta sẽ bám vào như cái phao cứu sinh để tự tôn lên cuộc đời của chính mình, có lẽ đó là hạnh phúc hời hợt mà người trưởng thành, dường như ai cũng khó thoát khỏi cách lựa chọn đó.